Tên khoa học Lycium chinense Mill. Trái của cây câu kỷ gọi là Câu kỷ tử mầu đỏ cam, trong trái có chứa tinh dầu, acid béo, betain, zeaxanthin, physalien, chứa 8-10% acid amine trong đó chừng một nửa dạng tự do gồm có acid aspartic, prolin, acid glutamic, alanin, arginin, serin, và 9 acid amine khác.
Những người già trên 60 tuổi hoặc những người bị bệnh ung thư, nếu ăn sống mỗi ngày 5g hạt kỷ tử khô trong 10 ngày liên tiếp thì hoạt độ men superoxide dismitase (SOD) tăng 48%, Hemoglobin (Hb) tăng 12% và Lipid peroxyd giảm 65%, nó làm tăng cường hệ miễn dịch đã bị suy giảm ở người già, điều chỉnh được tỷ lệ chuyển hóa của nguyên bạch cầu (leukocytoblast), globulin miễn dịch trong huyết thanh như IgG, IgA và IgM đều tăng, nước sắc kỷ tử uống liên tục mỗi ngày trong 4 tuần lễ thì cholestérol huyết, beta lipoprotein và triglyceride đều giảm, lượng bạch cầu tăng và ngăn ngưà hiện tượng giảm bạch cầu do cyclophosphamid gây nên trong điều trị ung thư.
Phân tích theo đông y :
Kỷ tử có vị ngọt tính bình, vào hai kinh can thận, đại bổ phế thận, có công dụng dưỡng gan, làm mát gan, sáng mắt, ích tinh, giải được khí nóng trong người, chứng phổi nóng, ruột nóng, khát nước, chứng phong hàn, đau nhức do phong thấp, nó được coi là vị thuốc bổ toàn thân dùng cho cơ thể suy nhược, sinh tinh huyết, chữa hư lao tổn, mạnh gân cốt, thông lợi đại tiểu trường, có tác dụng bổ huyết, thêm khí lực, ức chế tế bào ung thư. Uống nhiều sẽ khỏe mạnh, thân thể nhẹ nhàng, chống lão hóa, đẹp nhan sắc, tăng tuổi thọ.
1-Cách chế thuốc cao bổ Câu kỷ tử :
Đông y dùng Trái Câu kỷ chín tẩm dấm và rượu cho vào bình thủy tinh đậy kín trong 2 tháng, rồi cho vào chậu men cho thêm rượu quậy nát nhừ, gạn nước cốt, sau đó nấu cạn, quậy cho đều cho đến khi đặc lại thành cao. Đổ cao vào bình sạch để dành. Sáng và tối mỗi lần uống 1-2 thìa với nước nóng hay pha thêm với một ít rượu hâm nóng. Sách đông y nói ai uống được đủ 100 ngày, thân thể nhẹ nhàng, hình dung tươi tỉnh, khí lực dồi dào. Cho nên người xưa đã có câu ‘’Ly gia thiên lý nhân vật phục’’,
Nghĩa là ai đi xa ngàn dặm, chớ dùng bởi vì nó bổ mạnh khiến người ta động lòng tình dục.
2-Rượu Câu kỷ tử :
Dùng 1kg Câu kỷ tử khô ngâm với 1 lít rượu sau 21 ngày thì uống được. Chữa các bệnh sau :
Mỗi sáng sớm uống 1 chén nhỏ, uống nguội pha với nước sôi hoặc để nguyên chất hâm nóng. Khi uống gần hết thì ngâm tiếp tục. Uống nhiều râu tóc sẽ đen lại, sức lực dồi dào khỏe mạnh. Chữa được gan hư yếu hay làm chảy nước mắt, Chữa phổi yếu làm ho lâu ngày không khỏi, chữa người nóng lạnh, sốt.
3-Cháo Câu kỷ tử :
Dùng Câu kỷ tử khô 100g nấu chung với cháo trắng ăn để bổ tinh huyết, ích thận khí, chữa bệnh thận suy, huyết thiếu.
4-Chữa mắt đau đỏ, có màng mộng.
Dùng Câu kỷ tử trái tươi, ép vát lấy nước cốt, lọc sạch, nhỏ vào mắt ngày 3 lần, hiệu nghiệm như thần.
5-.Chữa người suy nhược buồn phiền, cổ khô khát.
Dùng Câu kỷ tử và Ngũ vị tử bắng nhau, nghiền nhỏ, pha với nước sôi uống thay trà.
6-Chữa da mặt nám đen, mụn sần sùi.
Dùng Câu kỷ tử 10 cân (pounds), Sinh địa hoàng 3 cân, làm thành bột. hoặc viên to bằng hạt nhãn. MỗI lần uống 10 viên với nước nóng, uống lâu nhan sắc xinh tươi, da mặt trắng trẻo.
7-Tăng cường hệ miễn dịch.
Uống nước sắc Câu kỷ đặc với liều 2,5g/kg/ngày làm tăng khả năng thực bào, hệ thống miễn dịch của ngườiI già suy giảm sẽ được điều chỉnh làm chuyển hóa nguyên bạch cầu leukocytoblast, globulin miễn dịch trong huyết thanh IgG, IgA, IgM đều tăng. Tăng kháng thể hồng cầu của huyết thanh và tăng số lượng tế bào có kháng thể trong lách.
8-Hạ đường huyết.
Những ngườI già trên 60 tuổi uống Câu kỷ tử dạng chiết suất liều 100mg trong 4 tuần thì cholesterol-huyết, beta-lipoprotein và triglyceride đều giảm.
9-Bảo vệ gan.
Trong Câu kỷ tử có chứa betain có tác dụng bảo vệ gan chống lại những tổn thương do tetrachlorure carbon gây ra.
10-Chậm lão suy.
NgườI già dùng mỗi ngày 5-10g Câu kỷ tử trong 10 ngày liên tiếp làm tăng hoạt độ của men SOD (Superoxide dimustase) tới 48%, Hb (Hémoglobin ) tăng 12% và lipide peroxide giảm 65%.
11-Làm tăng bạch cầu chống bệnh.
Những bệnh nhân ung thư, nếu do chất cyclophosphamide trong điều trị bệnh ung thư làm bạch cầu giảm, dùng Câu kỷ tử mỗi ngày trong 2 tuần lễ sẽ tăng thêm số lượng bạch cầu.
Chống chỉ định :
Câu kỷ tử tính hàn dễ bị tiêu chảy. Những người có bệnh đường ruột thường bị tiêu chảy, hoặc tỳ vị hư hàn thì không được dùng.
